Dożynki na początku XX wieku
Zasłużony polski etnograf prof. Józef Burszta w przedmowie do książki "Staropolskie święto żniw" Mariana Mikuty wskazuje na powiązanie pracy z folklorem w dożynkowych obchodach. "Staropolskie święto żniw - dożynki - są znakomitym przykładem bezpośredniego przejścia z pracy do obrzędu". Dożynki rozpoczynały się od momentu ścinania ostatniego snopa. "(...) z ostatnich ścinanych kłosów dziewczyny wiły obrzędowy wieniec żniwny (...). Następował potem pochód obrzędowego korowodu do wsi, gdzie następowały dalsze etapy uroczystości, zakończonej huczną zabawą", wyjaśnia Burszta. Nie można zapominać o funkcji dożynek, ich powiązaniem z religią. Obrzędy religijne miały na celu podziękowanie Bogu za plony i wyproszenie pomyślnych w kolejnym roku. Dziś nadal dożynki zaczynają się od mszy dziękczynnej. Dożynki, nazywane niegdyś też wieńcem, wieńcowem lub okrężnem, są uroczystą kulminacją całego cyklu prac na roli i świętowaniem zakończenia żniw. Głównym elementem dożynek jest wieniec uwity ze zboża, udekorowany kwiatami i wstążkami… Dziedzic przechowywał wieniec do następnych dożynek. Ziarno wykruszone z wieńca używano do pierwszych zasiewów, jako zapowiedź dobrych plonów w roku następnym. Po II wojnie światowej dożynki stały się ogólnopolskim świętem plonów. Dla swoich pracowników urządzały je Państwowe Gospodarstwa Rolne, wiejskie organizacje społeczne i polityczne.
Po 1980 roku dożynki nabrały charakteru religijnego, który jest aktualny do dzisiaj. O ile dożynki tradycyjne były świętem gospodarskim, to współcześnie, równie ważną częścią obchodów święta plonów, co pochód z wieńcem, jest msza święta. Te zmiany widoczne są także w formie wieńców, które przeważnie nie mają wiele wspólnego z tradycyjnym kształtem. Różnią się nie tylko rozmiarami (te dawne były wielkości korony wkładanej na głowę przodownicy), ale i wykorzystywaniem w nich symboliki religijnej, wizerunków Matki Boskiej, papieża Jana Pawła II, a także nawiązywaniem do aktualnych problemów społecznych (takich jak obrona życia poczętego). Równolegle rozwija się twórczość „okołodożynkowa”, czyli wykonywanie z kłosów, ziaren zbóż, kwiatów, warzyw i owoców modeli kościołów, monstrancji, kapliczek, symboli narodowych, a także koszy, wiatraków itd.
Dożynki 2019
Mszą św. dziękczynną w naszym kościele parafialnym w Dwikozach rozpoczęły się Dożynki Gminne po której barwny korowód z wieńcami prowadzony przez Orkiestrę Dętą z Tarnobrzeskiego Domu Kultury przeszedł na miejscowy stadion. Gospodarze gminy złożyli rolnikom i sadownikom podziękowania za ciężką pracę i życzyli udanych zbiorów. Także rolnicy z powiatu sandomierskiego dziękowali w tym roku podczas uroczystego nabożeństwa w kościele parafialnym w Dwikozach za tegoroczne plony. Po przemarszu korowodu dożynkowego sołectwa reprezentujące poszczególne gminy powiatu zaprezentowały swoje wieńce i gminy z włodarzami na czele. Podczas tegorocznych dożynek można było podziwiać dziewięć misternie uwitych wieńców dożynkowych, każdy z nich oczywiście został ośpiewany.
Zwyczajem od wielu lat stały się liczące wielu uczestników pielgrzymki do miejsc kultu religijnego, zwłaszcza do sanktuariów maryjnych, a w tym do sanktuarium na Jasnej Górze w Częstochowie. Pierwszego dnia Jasnogórskich Dożynek, czyli w sobotę 31 sierpnia 2019 r. w bazylice jasnogórskiej odbył się koncert Państwowego Zespołu Ludowego Pieśni i Tańca „Mazowsze” zatytułowany „Z Moniuszką po polskich ziemiach”. Po nim rozpoczęła się msza św. rozpoczynająca pielgrzymkę rolników, w której przedstawicieli naszej parafii czynnie uczestniczyli reprezentując diecezję sandomierską. Główne uroczystości na Jasnej Górze odbyły się w niedzielę 1 września o godz. 11.00. Sumie z błogosławieństwem wieńców żniwnych przewodniczył ordynariusz wrocławski bp Wiesław Mering. Po mszy św. starostowie tegorocznych dożynek tradycyjnie przekazali bochenki chleba na ręce osób duchownych i przedstawicieli rządu i parlamentu. Na jasnogórskie błonia z całej Polski przybyło ok. 30 tys. mieszkańców wsi i ich rodzin.
Spotykając się co roku na Jasnej Górze tłumy pielgrzymów i delegacje rolnicze z całej Polski, w tradycyjnych strojach z darami z płodów ziemi, z wieńcami i chlebami upieczonymi z mąki pochodzącej z tegorocznych zbiorów przypominają Polakom o "odświętnym geście wdzięczności" - za solidarność, za plony, za Bożą Opatrzność i niepodległą ojczyznę.
Ilona Krzemińska
Odwiedza nas 6 gości oraz 0 użytkowników.